Paulus in Korinthe
Het is vroeg in het jaar 51 n Chr. Paulus heeft Athene verlaten, de stad van het intellect, de filosofie, de esthetiek/schoonheid en komt aan in Korinthe. Korinthe is wel even andere koek. Een havenstad. Een levendige en wellustige stad, met grote standverschillen, vele rechtbanken, met tempels, markten en bordelen, eetfestijnen en trouwerijen en festivals. Je zou kunnen zeggen: het Amsterdam van nu.
In het jaar 44 voor Christus heeft Julius Ceasar Korinthe tot een Romeinse kolonie gemaakt. Dat had als gevolg dat er veel vrijgelaten slaven gingen wonen, maar ook rijke romeinse handelaren uit op winst. Arm en rijk zochten beide op eigenwijze naar geluk.
Boven de stad uit torende een gigantisch beeld van de godin Aphrodite, de godin van de Liefde. De vrije liefde vierde hoogtij in Korinthe. Alles kon en alles gebeurde daar ook. Hoeveel het met liefde te maken had, daar kun je het over hebben.
Paulus voelde zich wat verloren toen hij hier aankwam. Hij kreeg gelukkig al snel contact met Aquilla en Priscilla, een joods-christelijk echtpaar, wat nog maar kort in Korinthe woonde. Zij waren net als Paulus tentenmakers. Het contact was kennelijk zo goed, dat hij bij hen in huis kon wonen en samen met hen zijn oude beroep kon uitoefenen. Die van tentenmaker.
Onderwijl begon hij in de synagoge van Korinthe zijn inmiddels gebruikelijke preken te houden. Paulus was inmiddels gewend dat zijn boodschap veel onrust en oproer veroorzaakte. Bij de joden, omdat hij spreekt van een opgestane messias.. dat kan niet in het wereldbeeld van de joden. En bij niet-joden, dat er een Jood de nieuwe Heer en koning zou zijn, was al helemaal onvoorstelbaar. Kortom, er stond Paulus weer heel wat gehoon te wachten daar in Korinthe.
Toch lukt t hem om er een gemeenschap te stichten. Hij houdt de boodschap simpel, dat leek m passend in een stad als Korinthe. Behalve de boodschap over Jezus, vertelt Paulus over een nieuwe manier van leven, die hoort bij het volgen van Christus. Dat dat in Korinthe nogal lastig landde, kunt u zich wellicht voorstellen. De vrije liefde, het gebrek aan moraal, het gejaag naar rijkdom, dat zou men opeens op moeten geven en men zou n gematigder bestaan moeten opbouwen, zowel op het gebied van seksualiteit, als met het verstandig omgaan met geld.
Met hulp van de leider van de synagoge in Korinthe, genaamd Crispus, lukt t toch om een gemeenschap op te richten. Paulus blijft er een jaar werken. Dan keert de gemeenschap van joden, die geen volgelingen van Jezus zijn geworden zich tegen hem. Er volgt een korte rechtzaak, onder leiding van een romeinse proconsul Gallio. Deze man spreekt uit dat de volgelingen van Jezus als een legitieme variant op de joodse manier leven kan worden gezien. Met andere woorden: een erkenning van de ‘nieuwe godsdienst’. Bijzonder moment.
Kort daarop verlaat Paulus Korinthe en vertrekt met Aquilla en Priscilla naar Efeze. En dan gaat t mis in Korinthe. Goed mis…
Lezen: 1 kor 12: 1 – 11, en vers 31 en 1 kor 13: 1 – 3
Overweging
Lieve mooie mensen van God,
Elkaar de maat nemen, we doen het bewust en onbewust elke dag. We kijken naar elkaar door onze eigen bril, vanuit onze eigen context. Elk mens bezit nou eenmaal over een pakketje waarden en normen, al dan niet geinspireerd op christelijk geloven, of elk ander geloven, en vandaar uit kijken we naar de wereld. We zien hoe het is, om ons heen, in het groot en in het klein. We lezen de krant, kijken tv en netflix, roeren ons op sociale media, of moet ik zeggen asociale media, we doen ons werk en vrijwilligerswerk, we sporten, ontmoeten vrienden, voeden kinderen op, hebben lief, breken harten, stellen teleur, onszelf of de ander.. nou ja…we zijn feilbare mensen. Tegelijk, en niet onbelangrijk, we zijn feilbare mensen in een sociale context met anderen. Of het nou je vriendenclub is, je familie/gezin, je collega’s, sport of kerk…mensen bestaan in verbanden. En in die verbanden zijn er regels. Ongeschreven regels, geschreven regels, afspraken hoe we dat verband gezellig houden, werkend, constructief. En het lijkt erop dat daar de ellende begint. Er is geen groep te bedenken, of er valt toch altijd wel iemand buiten de boot. Er is geen vereniging waarbij niet op de ledenvergadering de vonken eraf spatten omdat we het niet meer samen kunnen vinden. En u weet net zo goed als ik, dat dit ook in de wereldwijde kerk het geval is. Geloof in de ENE God heeft ook de kerk niet bewaard voor scheuringen, misstanden, uitsluiting en exclusiviteit. Geen wonder dat er genoeg mensen zijn die zeggen wel te geloven, maar de kerk hebben gelaten voor wat zij is, een geconstrueerd stukje mensenwerk.
Tja, dat was natuurlijk niet wat Paulus voor ogen had. En sterker nog, eentje eerder terug, zou Jezus zich herkennen in de organisatie die zich kerk noemt heden ten dage? Ik weet t niet… Jezus is never bezig geweest met het oprichten van een kerk. Jezus hield zich bezig met Gods verhaal met kleine mensen. En Jezus deed dat binnen de joodse gemeenschap. En daarbuiten…
Paulus ging wel een stapje verder dan Jezus. Paulus wilde graag gemeenschappen stichten die geinspireerd waren, nou eerder doordrenkt waren van het verhaal van en over Jezus. Jezus die Gods liefde zichtbaar heeft gemaakt en zelfs bereikbaar en toegankelijk voor alle mensen. Niet exclusief voorbehouden aan een kleine groep, het joodse volk. Nee alle mensen zijn mensen van God. Paulus was daar zo van overtuigd en door gegrepen, hij kon er niet over ophouden. We hebben inmiddels ook al een klein beetje beeld wat dat enthousiasme van Paulus teweeg heeft gebracht.
Voor Paulus was het ook geen geconstrueerd stukje mensenwerk, laten we wel wezen. Voor Paulus bestonden die nieuwe gemeenschappen bij de gratie van de kracht van God, de Heilige Geest. Gods goede geest hield deze mensen samen, inspireerde hen om met elkaar te laten zien hoe de aarde een wereld is waar God zich thuis voelt. Ja niet nu… nee nu ziet t er nog niet uit. Maar ooit, wordt deze wereld zichtbaar en voelbaar Gods wereld. En tot die tijd heeft God mensen nodig om daaraan te bouwen. Dat is in t kort hoe Paulus erover dacht en waarom ie deed wat ie deed.
Maar ja… maar ja… de wereld van toen was al net zo complex als ie nu is. Ik zei al eerder dat Korinthe wel veel weg had van bijv Amsterdam. Amsterdam was en is nog steeds ook een havenstad. Een centrum waar veel culturen, geloven, mensen, waarden en normen samen komen. Een stad, als je Paulus erover zou laten vertellen, vol van verleidingen. Niet per se verkeerde verleidingen overigens. Paulus was realistisch genoeg om te weten dat de mensen hun plezier en ontspanning ook nodig hebben. Tegelijk niet ten koste van een ánder mens, of van je eigen waarde als mens. Hij wijdt daar heel wat hoofdstukjes aan, komen we wellicht ander keertje op.
Ook in deze stad waagt Paulus het om met zn verhaal de boer op te gaan. En het lukt m om een kleine, maar vitale gemeenschap te stichten. Toch is de gemeenschap niet vitaal genoeg. Al vlak voor zn vertrek is er gedoe. De tegenstanders van Paulus slepen m voor t gerecht wegens godslasterlijke praat. Ze krijgen slechts te horen dat ze dat onderling maar op moeten lossen.
Paulus vertrekt, in de hoop dat ze het redden daar in Korinthe. Ik vermoed dat Paulus er menig gebed aan gewaagd heeft. Om dan in Efeze te horen dat het toch mis gegaan is, heeft m erg veel verdriet gedaan. Wij lezen vandaag uit de eerste Korinthe brief. In de tweede Korinthebrief is de situatie nog veel erger en lijdt Paulus voelbaar onder dit probleem. In de brief van vanmorgen is hij nog hoopvol en laten we zeggen constructief en opbouwend.
Het probleem van deze gemeente zit m min of meer in het DNA van de Korinthier. Het ging er te gemakkelijk aan toe. Mensen lieten zich ook in de war brengen, niet geheel onbegrijpelijk trouwens, door verschillende manieren van gemeente-zijn. Petrus was langs geweest en die had het net even anders uitgelegd, met name wat joodser. Er was er nog een Apollos, die hield er weer andere ideeen op na. Kortom: men wist t niet meer. Daarnaast bleek er toch een hardnekkige losbandigheid hoogtij te vieren en bleven de verschillen tussen arm en rijk, jood en niet jood, teveel bestaan. Men deed niet echt zn best om bruggen te bouwen.
En zo komt Paulus dan op die prachtige uitspraken over hoe men werkelijk toch echt Een lichaam is.
God maakt geen onderscheid. Toen niet, nu niet. Hoewel we dit in de kerk ook nog steeds niet voldoende toepassen ( denk man-vrouw verhoudingen, LHBGT-problematiek..). Daarom is t zo goed om het juist vandaag te horen. God maakt geen onderscheid.
Voor Paulus is dat zo klaar als een klontje en dat komt door Jezus. Het is in naam van die Jezus dat mensen gedoopt worden en zijn. En daardoor, om het soort van uit te leggen, ben je als het ware geadopteerd door Jezus. We horen allemaal bij Christus, zegt Paulus. Dat betekent dat je broers en zussen bent op een bepaalde manier. Je hoort bij elkaar, als familie. En zoals je je familie niet voor het kiezen hebt, zo heb je de mensen met wie je samen optrekt in de gemeente ook niet voor het kiezen. Je bent elkaar toevertrouwd. En de belangrijkste overeenkomst/het grootste gemeenschappelijk wat er tussen jullie, tussen ons is, dat wij allemaal in Gods ogen even belangrijk, mooi en geliefd zijn. Daar kan niemand iets aan af doen. Daar hoef je niet iets heel speciaals voor te doen of te kunnen, dat ben je gewoon.
Wie zijn wij dan om elkaar de maat te nemen? Om elkaar te veroordelen of buiten te sluiten? Je hoeft t niet met iedereen eens te zijn of met iedereen super bevriend te zijn, maar je zorgt dat je het wel met elkaar rooit. Omwille van het enige allerbelangrijkste: de liefde.
En zo komen we bij dat prachtige gedicht van Paulus over de Liefde.
Het is de Liefde die ons draagt, het is de Liefde die echt geduldig is, met mij, met jou, met ons, het is de Liefde die echt niet jaloers is, die ruimte biedt aan mij, aan jou aan u hier om te zijn zoals je bent. Dat lieve mensen, is zo’n kostbare schat die we als gemeenschap toevertrouwd hebben gekregen. Daar moeten we dus ook heel goed mee omgaan.
Door gastvrij te zijn.
Door om te zien naar een ander.
Door plaats te maken voor de vreemde in je midden.
Door mensen op te nemen, die langs andere wegen hier gekomen zijn.
Door elkaar in dankbaarheid en vertrouwen tegemoet te treden.
Vanmorgen, en ik vind dat zo bijzonder en waardevol vieren we deze liefde, die ons is aangezegd samen met Kris en met Sam. Dat jij, lieve Kris, in ons midden iets hebt gevonden waar je door geraakt bent en je door gedragen voelt, maakt mij dankbaar en bescheiden. Want dat is iets, wat ik met Paulus mee zeg, van Gods goede Geest. En de mensen hier hebben dat zichtbaar gemaakt.
Gelukkig is deze plek hier een vindplaats van God. Deze mensen hier een vindplaats van God. Want niet alleen jij, maar ook je ouders en kleine Sam wandelen met ons mee. Mooi. Dankbaar. En kwetsbaar! Iets om te koesteren en steeds weer opnieuw te toetsen…of het er nog is…die gastvrijheid en openheid.
Ik kan het zelf niet beter en mooier zeggen dan dadelijk zichtbaar wordt in de doop.
Trouwens ik kan het ook niet beter en mooier zeggen dan dat Paulus het zelf heeft gezegd. En nu voor en met ons zingt.
Uit: Paulus de Musical, Tekst en Muziek: Gerard van Midden en Gerard van Amstel
Gezongen door: Ferdinand Contant
Iemand.
Iemand spreekt.
Iemand hoort en zegt het voort.
Iemand brengt het verder.
Iemand die een woord verstaat,
zijn plek verlaat en gaat.
Die een spoor trekt van de schepping
naar Gods koninkrijk.
Iemand.
Iemand spreekt.
Iemand duidt en deelt het uit.
Iemand, iemand brengt het verder.
Iemand die een mens ontmoet,
het licht begroet en doet.
Die zich aansluit in de optocht
naar Gods koninkrijk.
Durf te dromen,
laat het komen.
Geef het adem, blaas het aan.
Met geloof en hoop en liefde
kunnen mensen op gaan staan.
Durf te bouwen
in vertrouwen
aan een wereld in Gods geest.
Met geloof en hoop en liefde
wordt de aarde weer een feest.
Allen:
Geloof, hoop en liefde…
de grootste is de liefde,
de liefde is het grootst.
Geloof, hoop en liefde,
de liefde is het grootst. (2x)
Houdt het gaande,
houd het staande
tegen alle stromen in.
Met geloof en hoop en liefde
wordt een einde nieuw beging.
Geloof, hoop en liefde…
de grootste is de liefde,
de liefde is het grootst.
Geloof, hoop en liefde,
de liefde is het grootst.
Geloof, hoop en liefde…
de liefde is het grootst. (2X)